تفکر طراحی چیست و چرا اهمیت دارد؟
یکی از مهمترین اتفاقاتی که در زندگی یک طراح UI(رابط کاربری) یا UX(تجربه کاربری) حتما باید بیفتد، تقویت تفکر طراحی در نگاه کردن به هر محصول و یا خدمت است. محصولی که بدون ذهنیت تفکر طراحی و تنها با ذهنیت طراح ساخته شود شانس کمی برای موفقیت خواهد داشت. پرورش این تفکر در صورتی که عاشق کارتان باشید خیلی کار مشکلی هم نیست و اتفاقا از انجام موفق آن لذت خواهید برد. در این مقاله از سری مقالات آموزش طراحی وگرافیک از مرجع آموزش UI و UX فارسی شما را با تفکر طراحی به صورت کامل آشنا خواهیم کرد. سایت ما مرجع آموزش طراحی رابط کاربری و آموزش تجربه کاربری می باشد.
تعریف تفکر طراحی
تفکر طراحی به صورت ساده ساده یک روش برای حلِ خلاقانه مسئله است. طبق تعریف بنیاد طراحی تعاملی(IDF) ، “تفکر طراحی یک فرایند تکراری است که در آن کاربر را درک کرده، فرضیه های موجود را به چالش کشیده، و مشکلات را در تلاش برای شناسایی راهبردها و راه حل های جایگزین، دوباره تعریف می کنیم …”
نکته کلیدی و مهم، کاربرمحور بودن این فرآیند است. به عنوان یک طراح UX (تجربه کاربری)، کاربر دارای بیشترین اهمیت است، به این معنی که شما باید قادر به همدلی با او باشید. تفکر طراحی زمینه پرورش همدلی است. تشخیص محصولی که نیازهای کاربران را در دل خود دارد و یا ندارد آسان است. UX تماما در مورد یافتن تعادل بین نیازهای کاربر و نیازهای کسب و کار است. در نظر گرفتن اصول تفکر طراحی در طراحی محصول، زمینه مشترک بین این دو مورد بسیار مهم را فراهم خواهد کرد.
شما به عنوان یک طراح تجربه کاربری باید تفکر طراحی را در خود پرورش دهید تا بتوانید در پروژه ها موثرتر و حرفه ای تر ایفای نقش کنید.
۵ مرحله در پرورش تفکر طراحی وجود دارد:
- همدلی (با کاربران)
- تعریف (نیازها و مشکلات کاربران و آگاهی شما نسبت به آن)
- ایده پردازی (طرح فرضیه، ایده و راه حل های نوآورانه)
- تولید نمونه اولیه (تبدیل ایده و فرضیه به محصول یا راه حل)
- آزمون و سنجش (محصول یا راه حل)
باید بدانیم که این مراحل خطی یا ترتیبی نیستند. بلکه می توانند موازی هم رخ دهند و حتی بارها تا حصول نتیجه نهایی تکرار شوند. با این حال، معمولا “همدلی” اولین قدم است.
۱-همدلی با کاربران
تا کنون فکر می کردید همدلی تنها در تعاملات روزانه با افراد مختلف در محیط کار، خانواده، دوستان و… رخ می دهد؟ خیر! همدلی با کاربر و نگاه به محصول از دید کاربر و درکی که از محصول دارد، از مهمترین مهارت هایی است که یک طراح رابط یا تجربه کاربری باید به خوبی آن را فرا بگیرد.
حالا که این مساله مطرح شد، ممکن است خود را فردی همدل بدانید و تصور کنید که می توانید همیشه از دید کاربر به محصول نگاه کنید. اما نکته مهم این است که چگونه اطمینان حاصل کنیم که واقعا با کاربر همدل هستیم و ارتباط همدلیمان از دست نرفته است؟
اولین گام شناخت کاربران است. این فقط در مورد درک نیاز مشتریِ هدف نیست. بلکه فراتر از نیازهای کاربر صحبت می کنیم. در این مرحله در مورد صرف زمان برای درک کامل افکار، احساسات و خواسته های کاربران بررسی هایی را انجام می دهیم. همانطور که سیمون سینک می گوید: “مردم چیزی را که شما ارایه می دهید نمی خرند، آنها چرایی انجام آن را (کاربرد محصول برای مشتری) می خرند.” اگر شما “چرایی” مشتری را درک کنید، قادر خواهید بود “چرایی” کسب و کار خود را به آنها منتقل کنید و درواقع محصولی را بر اساس چرایی های کاربر ارایه خواهید داد و این اصل یعنی ارتباط نیازهای مشتری و کسب کار!
اگر شما با افرادی که برای آن ها طراحی می کنید همدلی داشته باشید، نسبت به نیازها، خواسته ها، رفتار و افکار آنها بینش پیدا خواهید کرد. همانطور که می بینید، بهتر است به عنوان یک طراح UI(رابط کاربری) یا UX(تجربه کاربری) قضاوت های خود را کنار بگذاریم. باید تمام تجربه ها و پیشفرض های خودمان را کنار بگذاریم و کاملا بدون تعصب به مساله نگاه کنیم. باید حتما از کاربر سوال بپرسیم و ششدانگ حواسمان به گفته های کاربر باشد.
انجام مصاحبه یک روش مفید برای ارتباط با مشتریان یا کاربران است. طرح مفاهیم و سوالاتِ مهم بهتر است قبل از مصاحبه انجام شود این مورد باعث خواهد شد هنگام مصاحبه تمرکزتان کاملا بر صحبت های کاربر متمرکز باشد.
۲-تعریف مشکل
هنگامی که درک درستی از افرادی که برای آنها محصول یا خدمتی را طراحی می کنید داشته باشید، می توانید شروع به تعریف مشکل کنید. اکنون وقت آن است که یک راه حل کاربر محور بسازید. در طول این بخش از فرآیند، باید از اطلاعات بدست آمده از مصاحبه ها و مشاهداتتان استفاده کنید. وقتی این عمل انجام شد، می توانید یک صورت مساله واضح داشته باشید که قرار است برای آن راه حل پیدا کنید.
این مرحله از تفکر طراحی در مورد تجزیه و تحلیل و تولید است. طبق تعریف IDF، تحلیل “یعنی تبدیل مفاهیم و مشکلات پیچیده به قطعات کوچکتر، ملموس تر وقابل درک تر.” و تولید یعنی “کنار هم گذاشتن خلاقانه قطعات پازل فکریمان برای ایجاد ایده های کلی و راه حل نهایی “.
هنگامی که این ۲ مرحله را انجام دادید، وقت آن است که صورت مساله ای ایجاد کنید که به شما اطمینان دهد در طول انجام پروژه در مسیر درست قرار دارید. یک صورت مساله باید کاربرمحور و محدود به یک مشکل قابل کنترل باشد. همچنین باید راه را برای خلاقیت باز گذاشته و به راه حل های خاصی اشاره نکند.
۳-زمان ایده پردازی فرا رسیده
در این مرحله از تفکر طراحی اجازه دهید ایده ها به ذهن شما هجوم آورند. اکنون زمان ایجاد راه حل های بالقوه بر اساس تمام تحقیقات و تولیدات پیشین است. باز هم کاربر محور بودن مورد تاکید است. راه حل های شما باید بازتاب تحقیقات کاربر و مفاهیم کلیدی استخراج شده از اطلاعات جمع آوری شده در مراحل قبل باشد.
در این مرحله، باید تا جای ممکن ایده پردازی کنید. در آینده این ایده ها را به چند مورد محدود خواهید کرد. فعلا از این شانس خود برای تفکر خارج از چهارچوب استفاده کنید و تا جای ممکن خلاق باشید. این امر به شما کمک می کند تا راه حل های نوآورانه ای را ایجاد کنید که در ابتدا ممکن است واضح و کاربردی نباشد. ایده پردازی به شما اجازه می دهد که پیش فرض ها را به چالش کشیده و درک خود را از کاربر و نیازهای او عمیق تر کنید. سؤال پرسیده و باورهای خود را دوباره ارزیابی کنید. همان طور که دان نرمن می گوید: “سوالات احمقانه” دقیقا همان دانش لازم برای ساخت یک محصول عالی است. پس وسواس به خرج ندهید و هر ایده خلاقانه ای را فارغ از ذهنیت خود نسبت به آن، یادداشت کنید.
۴-نمونه سازی اولیه
حال وقت عملی کردن ایده ها است. این یک مرحله هیجان انگیز از تفکر طراحی است، چرا که شروع به طراحی راه حل های بالقوه ای خواهید کرد که در نهایت آنها را با کاربران آزمایش می کنید. توجه داشته باشیدکه شما هنوز محصول نهایی را تولید نمی کنید. در این مرحله، شما باید بر روی یک نسخه کوچکتر از محصول تمرکز کنید. IDF در مورد استفاده از نمونه های اولیه اینطور صحبت می کند:
“نمونه های اولیه ایجاد شده اند تا طراحان بتوانند در مورد راه حل های خود به شیوه ای متفاوت فکر کنند (ارتباط با محصول ملموس به جای ایده های ذهنی) و همچنین سریع تر و ارزان تر از نسخه نهایی اند و اگر مناسب دیده نشدند و کنار گذاشته شدند، زمان و هزینه زیادی هدر نرفته است.”
اینجا نکته کلیدی “شکستِ سریع و ارزان” است. قبل از اینکه زمان و منابع زیادی را روی محصول سرمایه گذاری کنید، ابتدا با یک نسخه ضعیف تر بازخورد کاربران را جمع آوری کنید. همانطور که بازخورد می گیرید، می توانید به طرح خود بازگشته و روی نمونه اولیه خود تغییرات لازم را بر اساس بازخوردهای دریافتیتان اعمال کنید. پس از آزمایش و تجزیه و تحلیل نتایج، با یک نمونه اولیه ناقص شروع کرده و کم کم آن را ارتقاء دهید. مهمتر از همه، به یاد داشته باشید که نمونه اولیه را با در نظر گرفتن کاربر ایجاد کنید.
۵-آزمونِ راه حل
مرحله آزمون مرحله پایانی تفکر طراحی نیست! از این مرحله به عنوان یک فرصت برای تعریف دوباره مشکلات و دانش بیشتر در مورد احساس، تفکر و رفتار کاربران، استفاده کنید. مرحله ازمون امکان درک عمیق تر مشتریان و نحوه ارتباط آنها با محصول را برای شما فراهم می کند.
تا جای ممکن به دنبال باز خورد باشید. توجه کنید که چگونه کاربران با نمونه اولیه ارتباط برقرار می کنند و از آنها بخواهید تا افکار و احساس خود را راجع آن برایتان بازگو کنند. از توضیح بیش از اندازه نمونه اولیه یا نشان دادن این که چگونه کار می کند، بپرهیزید. این مورد فرصتی برای بررسی واکنش آنها و شناسایی مشکلات کاربردی آن است. فقط در زمانی که حس کردید منظور کاربر را متوجه نشدید، با طرح سوالات از آن مطلع شوید.
سنجش و آزمون ممکن است فرضیه های شما را تأیید کند یا نشانه ای برای شروع دوباره پروژه باشد، اما مثبت یا منفی بودن بازخورد مهم نیست. موضوع مهم تمام دانشی است که شما در طول این فرایند به دست آورده اید. شما پول و منابع زیادی را سرمایه گذاری نکرده، اما بینش ارزشمندی به دست آورده اید.
نتیجه گیری
تفکر طراحی به معنی تکرار و بهبود در طول هر مرحله است. به یاد داشته باشید که این پنج مرحله غیر خطی بوده و ممکن است قبل از طرح راه حل درست، چندین بار هر مرحله را تکرار کنید. به فرایند به عنوان یک چارچوب کلی نگاه کنید و به خودتان اجازه دهید که مراحل را تکرار کرده و یا به هر ترتیبی که مناسب می بینید عمل کنید. صرف نظر از مسیر، پیاده سازی یک روش تفکر طراحی، شما و کاربران تان را به سوی موفقیت هدایت می کند.
